Om een reis van vier weken op een boot te maken, zijn veel voorbereidingen nodig, zeker als die boot geen haven aandoet. Voor vertrek overlegde ik met het schrijversteam en de mensen van het NIOZ om de structuur van de module te ontwerpen.
Verder moest ik zorgen voor de juiste kleding, zonnebrandmiddelen, zeeziektepillen, veiligheidsschoenen met plastic neuzen, Engelse verloopstekkers, nieuwe laptop, naslagwerken, het opwaarderen van een James Cook-creditcard bij the Naval Society, het bouwen van een blog met de hulp van mijn goede vriend Michiel, het downloaden van e-books via de bibliotheek en van muziek via Spotify enz enz enz. Een survivaltraining en medische keuring bleken onvermijdelijk.

Hoe overleef ik de survivaltraining?
Wil je aan boord toegelaten worden, dan moet je het certificaat van de survivaltraining kunnen overhandigen.
Het NIOZ heeft goede banden met TvK-instructie en die start zijn training al om 8:15. Mijn oud-leerling Gemma en ik rijden in dichte mist naar het bedrijventerrein in Emmeloord. In een voormalig landbouwgebied gaan we een van de vele grote metalen schoenendozen binnen waar een verzameling boeien, reddingsvlotten en veiligheidspakken aan het plafond hangen. Peter zal ons instrueren en hij is de juiste man voor deze taak: hij voer op Urker vissersschepen en werkte jaren bij de brandweer. We beginnen met koffie en dan starten de filmpjes: een laat zien hoe een sloep met daarin vijf mensen opeens verticaal komt te hangen en de inzittenden te pletter slaan op de golven, het tweede hoe je uit de buurt van de schroef van een zinkend schip moet blijven wil je niet tot gehakt worden gedraaid. Kortom de zee is niet je vriend! De deelnemers durven geen vraag meer te stellen en we zijn bereid alles te doen wat Peter noodzakelijk acht.
Dat kan in het zwembad van Emmeloord. We trekken survivalpakken aan, springen van een 4 meter hoge duikplank, kantelen een omgeslagen vlot, klimmen er daarna met pak en al in, spetteren met onze benen wit schuim en zwemmen door het bad in een treintje elkaar met onze voeten vasthoudend. Intussen maakt Peter vanaf de kant foto’s van elke actie, die we na afloop op stick meekrijgen: leuk voor later.
Het grote raadsel hierbij was Bert Boekschoten. Hij is emeritus hoogleraar geologie en reeds in het stadium van de training veel besproken want hij moest door een fileprobleem afhaken bij onze training. Hoe gaat deze man van 82 jaar deze　 vermoeiende opdrachten uitvoeren? Gelukkig blijkt hier sprake van positieve leeftijdsdiscriminatie: van Peter mocht hij de week erna zittend op een bankje toekijken wat de anderen deden. Wij zijn nu zo serieus getraind dat we mocht het nodig zijn, de mij nog onbekende Bert makkelijk kunnen redden.

Wat stelt de medische keuring voor?
Iedereen die aan boord wil, moet lichamelijk en geestelijk gezond zijn. Er is geen dokter aan boord, we doen vier weken lang geen haven aan en de Engelse kapitein wil natuurlijk geen gedoe.
De enige plek waar je voor de beperkte zeevaartkeuring terecht blijkt te kunnen, is bij ArboNed, Luchthavenweg 6c aan de zuidkant van Den Helder. Deze plek bereik je niet met het OV, zelfs de TomTom laat het daar door afgesloten wegen afweten. Doordat ook de Velsertunnel geblokkeerd was, kwam ik er behoorlijk gestresst aan: niet goed voor de bloeddruk, dus waarschijnlijk een dikke min voor de enige echte keuringsarts van Nederland.
In de wachtkamer mannen met van onder tot boven getatoeëerde armen. Ik ben duidelijk weg uit Aerdenhout. De assistente controleert essentiële onderdelen: suiker, bloeddruk, lengte en gewicht. Tenslotte dan toch het grote moment: de confrontatie met DE keuringsarts en wat viel dat tegen! Kort maar krachtig: Ja, je bent allergisch voor insectenbeten maar de rest is in orde dus goedgekeurd. Gelukkig, maar moet ik daarvoor naar het eind van de wereld rijden?
Dan maar een goede kop koffie in het luchthavengebouw. Ook daar weer veel testosteron: Mens’ health, Playboy, helikopters die mannen in gele pakken afleveren van boorplatforms van de Shell en de NAM. Den Helder is een wereld van doeners.

Bezoek aan het NIOZ
Het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee wordt via de NWO van ons belastinggeld betaald. Als je de haven van Den Burg binnenvaart, zie je rechts een laag geel bakstenen gebouw. Men doet er onderzoek naar onder andere algen, slakken, mariene virussen.Het gebouw is ruim opgezet en onlangs zijn er delen bijgebouwd. Omdat dit jaar de NIOZ-activiteiten in Texel gecentraliseerd worden, moet er ruimte gemaakt worden voor onderzoekers van het Delta-instituut in Yerseke, Zeeland. De cruciale vraag hierbij is: Aan welke kantinetafeltjes kunnen de nieuwe mensen nu het beste gaan zitten? of Waar zullen ze gaan zitten?
Het stofteam van het NIOZ organiseert oceanische expedities. In de afgelopen vijf jaar is er jaarlijks over het zelfde traject gevaren. Dit jaar is het de laatste keer en zullen alle apparaten die op verschillende dieptes op dezelfde plek hingen, naar boven gehaald worden. Een team van wetenschappers en analisten begint al aan boord de monsters te onderzoeken.

De samenstelling van het schrijversteam voor de e-klas module Atlantische Algen
Gelukkig schrijf ik het lesmateriaal niet alleen: Lutz, Esther en Dick schrijven mee maar gaan niet mee op de boot.
Lutz Lohse promoveerde op de invloed van nitraten in de Noordzee en is nu leraar op de enige middelbare school op Texel. Hij werkt ook voor het Beta-steunpunt in Amsterdam. Hij vroeg mij om met de expeditie mee te gaan.
Esther van Leersum geeft biologie op het Coornhert Lyceum te Haarlem, is een enthousiast duikster in warm water en wil een tweede master mariene biologie gaan studeren in Wageningen. Omdat er jammer genoeg op haar school geen vervanger voor Esther te vinden was, kan zij niet mee op expeditie.
Dick van Wateren geeft natuurkunde en de NLT-module klimatologie op het ECL te Haarlem. Hij heeft veel belangstelling voor didactiek, publiceert daarover en is een toegewijde begeleider van onderpresterende leerlingen.
Gelukkig zijn Lutz, Esther en Dick mijn maatjes op de vaste wal en hebben zij al voor vertrek een raamwerk voor de module klaar.