Waarom deze expeditie?
Er is veel bekend over de ecosystemen op land maar weten ook wat zich afspeelt af op verschillende dieptes in de oceanen: tot op welke diepte is er leven en zo ja in welke vorm, welke rol spelen licht en voedingsstoffen, stromingen tot op wel 11 kilometer diep en stormen. De stormen vanuit de Sahara nemen stof mee: Saharazand zoals wij dat ook wel eens op onze auto’s vinden. De mineralen in dat zand zijn voedsel voor het plankton en dat is weer de basis voor de mariene voedselketens. De opdracht voor het stofteam van het NIOZ is alle aspecten van dit zand en zijn invloed te onderzoeken. Het team is daar al zeker 5 jaar mee bezig en dit is hun laatste expeditie.
Mijn taak wordt lesmateriaal te maken voor 5- en 6-vwo over de invloed van Saharazand op de ecosystemen in de Atlantische Oceaan.
Wie ben ik dat ik dit doen mag: waarom ik?
Mijn eerste reactie op het verzoek van mijn begeleider Lutz Lohse was ‘Waarom ik’?’ Het blijkt dat de kandidaat aan een nogal uitzonderlijke set eisen moet voldoen. De organisatorische kant: zij moet in actieve dienst zijn van een school, moet uitgeroosterd en vervangen kunnen worden op kosten van die school of van de kandidaat zelf. De vakinhoudelijke kant: zij moet ervaring hebben met les geven en lesmateriaal maken. Jammer genoeg bleek niemand van de acht anderen die belangstelling toonden, aan de combinatie van eisen te voldoen en nu ga ik dus als enige docent mee.
Wat heb ik met de zee?
Mijn eerste doctoraalonderzoek startte ik in 1972 bij het Delta-instituut in Yerseke, nu onderdeel van het NIOZ: het vaststellen van de habitat van het roodwier Bostrychia scorpioides. Ik heb toen in mijn eentje uren, dagen, maanden op de schorren van de Ooster- en Westerschelde en Striep in Terschelling rondgezworven. Ik stond geïsoleerd op de wat hogere stukken omringd door opkomend tij te kijken welk deel van het intrigerende wier door het zeewater werd natgemaakt. Ik maakte in het laboratorium van het Rijksherbarium in Leiden ook extatische momenten mee: het wier deelde zich meiotisch en daarmee had ik het levensstadium dat in Nederland toen nog onbekend was, vastgesteld. Echt een topmoment! Mijn fascinatie voor het leven in de zee ontstond doordat ik zowel vanuit Goes als later vanuit Zierikzee steeds dicht bij de zee was. We gingen zwemmen in de vakken bij het onovertroffen maar nu saai geworden Goese Sas, zwommen met open ogen tussen de bruine vellen van Laminaria saccharina en richting Kattendijke tussen de zachte reepjes van het nu bijna verdwenen zeegras. We vingen Noordzeekrabben met een opengemaakte mossel aan een touwtje en verkochten die aan Belgen. Hele dagen waren we op stap met een plastic fles met aanmaaklimonade, boterhammen en pinda’s in dop.
De cirkel is rond
Ik ben heel blij dat ik na 40 jaar lesgeven weer terugkom bij het NIOZ, weer bij de zee. De cirkel is rond, nu met wetenschappers van allerlei disciplines: mensen die enthousiast kunnen worden van meiotische delingen en uren kunnen praten over hun vakgebied. Althans dat verwacht ik. Hoe me dat gaat bevallen is me nog een raadsel want ik ben natuurlijk zelf veranderd. Misschien valt de hele onderneming bitter tegen en wil ik na een week alweer naar huis, naar mijn oude vertrouwde omgeving met mijn man, kinderen en kleindochters, mijn vrienden, de collega’s en leerlingen van het Stedelijk enz enz enz.
Wie wil weten wat ik mee ga maken, of ik de lading zeeziektepillen ga gebruiken, hoe het eten zal smaken dat de Engelse kok klaar gaat maken, hoe de sterrenhemel midden op een oceaan er uit ziet, welke resultaten het stofteam boven water haalt en hoe de interactie verloopt tussen 30 mensen aan boord van de James Cook: ga naar mijn blog www.Lydiaopzee.nl en meld je aan!
Meld je aan want een blog zonder volgers is als een krant zonder lezers!
Blog Lydia: www.Lydiaopzee.nl
Blog stofteam: www.nioz.nl/jc134-blog
